Objawy alergii często ustępują samoistnie – dopóki to jednak nie nastąpi, konieczna jest eliminacja czynnika uczulającego z codziennej diety. Alergia pokarmowa może objawiać się w sposób łagodny – występują wówczas wzdęcia, okresowe wymioty i/lub biegunki. W cięższych przypadkach może natomiast przypominać ostre zatrucie.
Pierwsze zetknięcie organizmu z alergenem powoduje, że zaczyna on wytwarzać przeciwciała IgE i staje się gotowy do wyprodukowania dużej ilości immunoglobin odpornościowych. Przeciwciała mają zdolność rozpoznawania cząsteczek, które znajdują się w naszym organizmie, np. elementów pleśni obecnych w powietrzu. Odbierają ją jako cząsteczkę obcą i zagrażającą organizmowi i z tego powodu rozpoczynają proces ich niszczenia. Organizm chcąc bronić się przed inwazją negatywnych cząsteczek ulega stanowi zapalnemu, objawiającemu się np. obrzękiem i wysypką.
Kolejny kontakt z alergenem może prowadzić nawet do wstrząsu anafilaktycznego, którego najczęstszym objawem jest szybko pojawiający się rumień, katar i zatkanie nosa, wysypka, zaczerwienie skóry, opuchlizna lub bąble. U niektórych pacjentów reakcja alergiczna kończy się ostrym bólem brzucha i biegunką. Należy pamiętać, że wstrząs anafilaktyczny bywa bardzo niebezpieczny, ponieważ dochodzi do natychmiastowego spadku ciśnienia i tym samym zagrożenia życia.
Reakcje immunologiczne możemy podzielić na:
typ I – występujący natychmiastowo, anafilaktyczny (objawy występują już po 15-20 minutach),
typ II – cytotoksyczne,
typ III – pośrednie (kompleksów immunologicznych); występuje po około 6-12 godzinach,
typ IV – komórkowe (próba tuberkulinowa przeprowadzana przed szczepieniem na gruźlicę).
Pozostałe objawy pojawiające się w przebiegu alergii to:
• katar,
• duszności,
• kichanie,
• zaczerwienienie i swędzenie oczu,
• łzawienie oczu,
• opuchlizna,
• kaszel.
Jak rozpoznać alergię?
W odróżnieniu alergii od innych dolegliwości pomaga czas oraz okoliczności jej pojawienia się, gdyż symptomy alergii pojawiają się tylko na skutek kontaktu z alergenem.
W ustaleniu czynnika odpowiedzialnego za alergię pomaga:
• Test skórny: potwierdzenie, że mamy do czynienia z alergią, nie jest proste. Najczęściej wykonuje się w tym celu testy skórne oraz pomiar poziomu specyficznych przeciwciał IgE, jednak badania te nie zawsze są jednoznaczne. Zdarza się, że u pacjenta rejestruje się wysoki poziom przeciwciał IgE, jednak testy skórne nie wykazują uczulenia na żaden z popularnych alergenów;
• Badanie serologiczne;
• Próby ekspozycyjne.
W zdiagnozowaniu alergii pokarmowej najlepsza jest dieta eliminacyjna, która polega na wykluczeniu z codziennej diety podejrzanego czynnika. Natomiast do wykrycia astmy konieczne jest badanie spirometryczne, które mierzy ilość wdychanego i wydychanego powietrza oraz wykonuje pomiar statyczny i dynamiczny tego powietrza, z uwzględnieniem prędkości jego przepływu w drogach oddechowych.
Leczenie alergii
Niemożliwe jest całkowite wyleczenie alergii, zwykle trwa ona do końca życia, niekiedy tylko objawy mogą ulec wygaszeniu. W sytuacji nasilenia objawów wprowadzane jest leczenie farmakologiczne, a chorym zaleca się unikanie kontaktu z alergenami (ważne, aby chory jak najwięcej wiedział o swojej chorobie, wówczas można uniknąć sytuacji niepotrzebnego narażenia na kontakt z substancją uczulającą). Niestety w przypadku uczulenia na pyłki roślin unikanie alergenu jest znacznie utrudnione. W celu wyleczenia alergii stosuje się immunoterapię swoistą. Odczulanie to proces podawania szczepionek zawierających alergen w schemacie wzrastającego stężenia. Odczulanie ma na celu przede wszystkim zniesienie reakcji chorego na alergen oraz zapobieganie rozwinięcia astmy oskrzelowej.
W leczeniu zastosowanie znajdują również kortykosteroidy donosowe w postaci aerozolu oraz doustne inhalatory lub tabletki. Jako krople do nosa oraz aerozole stosuje się kromoglikany, które maja długotrwałe działanie. Natomiast u pacjentów z astmą oskrzelową doraźnie przyjmuje się inhalacje z grupy betamimetyków (krótko działających).
Alergia w dużym stopniu pogarsza komfort życia pacjenta, dlatego ważne jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dzięki temu jakość życia może znacznie się polepszyć.
Uczulenie na pyłki, jak z tym walczyć?
Najważniejsze jest właściwe przygotowanie się do sezonu pylenia - w tym celu warto częściej odwiedzać lekarza. Jednym ze sposobów jest wyjazd w tym okresie nad morze lub w góry, ponieważ pylenie tych samych roślin pojawia się w różnym czasie w poszczególnych rejonach kraju. Ponadto alergicy powinni stale kontrolować kalendarz pyleń i wdrożyć postępowanie pozwalające uniknąć alergii. Obecnie na rynku istnieją specjalne filtry przeciwpyłowe, które chronią przed nimi pomieszczenia, w których przebywamy.
Najczęściej uczulającymi roślinami są:
• brzoza (pyli od marca do maja),
• olcha (od lutego do kwietnia),
• pokrzywa (od maja do września),
• bylica (od lipca do września),
• żyto (w okresie maja i czerwca).
W naszym kraju pylenie roślin występuje od stycznia do września.
